Балалы отбасыларды қолдау қорлары Қазақстанда

Қазақстанда мемлекеттік әлеуметтік төлемдермен қатар балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға қолдау көрсететін қайырымдылық және корпоративтік қорлар, сондай-ақ халықаралық ұйымдар маңызды рөл атқарады. Олардың көмегі көпбалалы, тұрмысы төмен және мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар үшін ерекше маңызды, себебі мемлекеттік жәрдемақылар барлық қажеттіліктерді әрдайым толық жаба бермейді. Жекелеген қорлар тек қаржылай қолдау көрсетіп қана қоймай, азық-түлік себеттерін, киім-кешек, дәрі-дәрмек, оңалту құралдарын жеткізеді, емдеуді қаржыландырады, кейде балалардың білім алуына және дамуына жәрдемдеседі. Көптеген компаниялар өз қызметкерлеріне бала туған кезде немесе қиын өмірлік жағдайларда қолдау көрсететін корпоративтік бағдарламалар іске асырады. Халықаралық ұйымдар жүйелі қолдауды дамытуға ықпал етіп, денсаулық сақтау, білім беру және балалардың құқықтарын қорғау саласындағы жобаларды қаржыландырады. Мұндай жан-жақты көмек ата-аналарға балаларға лайықты өмір сүру жағдайларын және даму мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге қосымша мүмкіндік береді.

Төменде негізгі қорлар, көмек түрлері, алу шарттары және жүгіну жолдары көрсетілген:

Қайырымдылық қорлары

«Дара» қоры (Астана) – жетім балаларды, ерекше балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларды, мүмкіндігі шектеулі балаларды және дамуында тәуекелі бар балаларды қолдайтын ірі қор. Қордың жобаларына психологиялық және педагогикалық көмек, инклюзивті білім беру, дамуында бұзылыстары бар 0–3 жас аралығындағы балаларға ерте қолдау көрсету кіреді. Қызметтер тегін, тұрғылықты жері бойынша көрсетіледі (ерте қолдау қызметтері елдің 12 өңірінде ашылған). Отбасылар өз өңіріндегі психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттеріне тікелей жүгіне алады немесе қордың Астанадағы кеңсесіне хабарласуына болады. Толық ақпарат – қордың ресми сайтында (dara.kz) және әлеуметтік желілерінде.

Qamalladin Foundation (Алматы) – 2014 жылы құрылған қайырымдылық қоры. Көпбалалы және тұрмысы төмен отбасыларға қолдау көрсетеді, мүгедек балалар мен жетімдердің арманын орындауға жәрдемдеседі. Қордың жобалары: мұқтаж отбасыларға тегін азық-түлік себеттерін тарату (құрамында жармалар, макарон, май, қант, көкөніс, ет және т.б.), 3 жасқа дейінгі балаларға арналған тауарларды (жөргектер, балалар тағамы) жеткізу, жыл сайынғы «Charity Wish Tree» жаңа жылдық акциясы (көпбалалы және тұрмысы төмен отбасылардың балаларына сыйлықтар), 1 қыркүйекке мектеп құралдарын жинау (дәптер, қалам, сөмке), оңалту бағдарламалары (мысалы, ДЦП-мен ауыратын балаларға тегін акупунктура), «Дари зрение!» акциясы (көру қабілеті бұзылған балаларға көзілдірік). Кімдерге көмектеседі: көпбалалы, тұрмысы төмен отбасыларға, мүгедек балалардың отбасыларына, жалғызбасты аналарға. Қалай көмек алуға болады: қордың сайтында (qamalladinfoundation.kz) әр акцияға онлайн-өтінім беру формалары бар. Байланыс: Алматы, ЖК «Шахристан» (Навои к-сі, 208/2), Instagram: @qamalladin.foundation.

«Шұғыла» қоры (Алматы) – қоғамдық қайырымдылық қоры. «Береке» бағдарламасы бойынша тұрмысы төмен және көпбалалы отбасыларға азық-түлік себеттерін жеткізеді, «Отбасы отбасына көмектеседі» жобасы аясында әлеуметтік дүкен арқылы мұқтаж жандарға киім береді. Азық-түлік себетіне ұн, макарон, май, күріш, қант, шай, консервілер және т.б. кіреді. Кімдерге көмектеседі: қиын жағдайдағы тұрмысы төмен, көпбалалы отбасыларға. Қалай алу: өтінімдер қордың ресми сайты арқылы немесе байланыс телефоны +7 (777) 944-22-88 арқылы қабылданады. Сайт – shugyla.kz, әлеуметтік желілер: Instagram, Facebook.

«Саби» қоры (Астана) – Асель Тасмағамбетованың бастамасымен құрылған ірі жеке қор. Балаларға кешенді көмек көрсетуге бағытталған. Негізгі бағыттары – денсаулық сақтау (балалар хирургиясы бөлімшелерін салу, ауруханаларды жабдықтау), білім, спорт және әлеуметтік бейімдеу. Қор Алматы мен Семейде балаларға шұғыл хирургия бөлімшелерін салуға, интернаттарды жөндеуге, ерекше балаларға арналған ойын алаңдарын, спорттық және шығармашылық байқаулар ұйымдастыруға қаржы бөлді. Мысалы, Алматы қаласының Наурызбай ауданындағы мұқтаж балаларға 65 планшет сыйға берілді. Кімдерге көмектеседі: әлеуметтік осал отбасылардың балаларына, мүгедек балаларға, жетімдерге. Қалай жүгіну: толық ақпарат – saby.kz сайтында («Біздің жобалар» және «Байланыс» бөлімдері).

«Боташым» қоры (Алматы) – 2017 жылы құрылған жеке қор. Балалар церебралды сал ауруына (ДЦП) шалдыққан балаларға және олардың отбасыларына, сондай-ақ ардагерлер мен тұрмысы төмен отбасыларға адрестік көмек көрсетеді. Қор мүгедектігі бар балалардың (13 жасқа дейінгі ДЦП диагнозымен) емін және оңалтуын төлеуге көмектеседі. Шарттары: бала – Қазақстан азаматы, ДЦП диагнозы расталған, 13 жасқа дейін. Қор отбасына тікелей ақша аудармайды, клиникалардың шоттарын өзі өтейді. Өтінімдер fondbotashym.com сайтында («Көмек алу» бөлімі) қабылданады, онда ережелер мен құжаттар тізімі көрсетілген. Байланыс: Алматы қ., Райымбек к-сі, 174/13, кеңсе 1, тел.: +7 (707) 160-57-58, e-mail: Бұл электронды пошта мекен-жайы спам-боттардан қорғалған, оны қарау үшін Сізде Javascript қосылған..

«Ана үйі» қоғамдық қоры («Дом Мамы» жобасы) – мемлекеттік қолдаумен құрылған. Қиын жағдайға тап болған аналарға арналған ресурстық орталықтар ұйымдастырады (мысалы, интернатқа уақытша қалдырған немесе баладан бас тарту қаупі бар аналарға). «Ана үйі» орталықтары жас аналарға уақытша баспана, тамақ, медициналық қызмет және психологиялық көмек көрсетеді (мерзімі – 6 айға дейін). Мақсаты – аналарға дағдарыстан шығуға көмектесу және отбасын сақтап қалу. Кімдерге көмектеседі: қиын жағдайға түскен жүкті және жас аналарға (көпбалалы, жалғызбасты, аз қамтылған). Қалай жүгіну: dom-mamy.kz сайтында байланыс ақпараты мен 1422 қысқа нөмірлі «жедел желі» көрсетілген. Орталықтар Алматы, Астана, Шымкент және басқа қалаларда бар.

Корпоративтік және мемлекеттік қорлар

«Халық» қайырымдылық қоры – Halyk Bank қоры. Негізгі бағыттарының бірі – тұрмысы төмен және көпбалалы отбасыларға қолдау көрсету. Қор үнемі ірі азық-түлік акцияларын өткізеді: мұқтаж отбасыларға 50 кг-ға дейінгі азық-түлік себеттерін таратады (құрамында күріш, қарақұмық, ұн, макарон, май, консервілер, қант, шай, кәмпиттер бар). Мысалы, 2021 жылы қор республика бойынша жүздеген мың отбасыға азық-түлік жиынтығын жеткізді. Кімдерге көмектеседі: көпбалалы, тұрмысы төмен, ерекше балалары бар отбасыларға. Көмек түрлері: азық-түлік, тұрмыстық тауарлар, дәрі-дәрмек. Қалай жүгіну: әдетте, көмек алушылардың тізімін жергілікті әкімдіктер жасайды, сондықтан жеке өтінім қабылданбайды. Ақпарат – halykfund.com сайтында және әлеуметтік желілерде.

«Ayala» қоры – 2007 жылдан бері жұмыс істейтін ірі қайырымдылық қоры. Негізгі бағыттары: денсаулық сақтау мен білім беру саласындағы жобалар. Қор перинаталдық орталықтарды жабдықтап, балаларға арналған реанимациялық бөлімшелерді, офтальмологиялық құрылғыларды, ИВЛ аппараттарын сатып алып берді. Сондай-ақ ерекше балаларға арналған мектептерге жабдықтар орнатуға көмектеседі. Қор отбасыларға тікелей қаржылай көмек бермейді, бірақ балаларға арналған медициналық мекемелерді дамытуға қаражат салады. Сайт: ayala.kz.

SOS Қазақстандағы балалар ауылдары – халықаралық ұйымның ұлттық филиалы. Жетім балаларға және дағдарыстағы отбасылардан шыққан балаларға көмектеседі. SOS-отбасылар (қамқоршы отбасылар), балалар ауылдары және отбасыларды қолдау бағдарламаларын ұйымдастырады. Мақсаты – балаларды интернатқа түсірмей, отбасында өсіру. Кімдерге көмектеседі: ата-анасыз қалған немесе қиын жағдайдағы балаларға. Қор психолог, заңгер, әлеуметтік мамандар арқылы отбасыларды қолдайды. 2023 жылы 500-ден астам отбасы мен 250-ден астам бала көмек алды. Сайт: sos-kazakhstan.kz, байланыс телефоны: +7 (701) 675-58-60. 

Халықаралық қолдау

UNICEF (БҰҰ Балалар қоры) – Қазақстандағы халықаралық ұйым. Жекелеген отбасыларға тікелей қаржылай көмек бермейді, бірақ балаларға арналған мемлекеттік бағдарламаларды қолдайды. Негізгі бағыттары: баламалы қамқорлық (фостерлік отбасылар), балаларды интернатқа өткізбей, отбасында қалдыру, интернаттарды отбасын қолдау орталықтарына айналдыру. UNICEF-тің басым мақсаты – әр бала отбасыда өсуі. Ұйым денсаулық сақтау және білім беру министрліктерімен, әлеуметтік қорғау органдарымен бірлесіп жұмыс істейді. Тікелей отбасылардан өтініш қабылдамайды. Толық ақпарат – unicef.org/kazakhstan сайтында.

Қазақстан Қызыл Жарты Ай қоғамы – халықаралық Қызыл Крест қозғалысының ұлттық бөлімшесі. Әлеуметтік бағдарламалар аясында мұқтаж көпбалалы және толық емес отбасылардағы жетім балаларға көмек көрсетеді. 2002 жылдан бері 3000-нан астам бала қамқорлыққа алынған, әрқайсысы жылына $588 (айына $49) көлемінде жәрдемақы алады (18 жасқа дейін). Шарттары: көмек тек толық жетімдерге немесе әкесі қайтыс болып, отбасында 5 және одан көп бала бар жағдайларға беріледі. Қызыл Жарты Ай сонымен қатар жыл сайын мұқтаж отбасыларға азық-түлік пен тауарлар таратады (мысалы, 1 қыркүйекке арналған акциялар). Қалай жүгіну: құжаттарды Алматы қаласындағы орталық кеңсеге тапсыру қажет. Актуалды ақпарат – redcrescent.kz сайтында («Әлеуметтік көмек» → «Балаларға көмек» бөлімі).

Басқа халықаралық ұйымдар: Қазақстанда World Vision, Save the Children сияқты ұйымдар да жұмыс істейді. Олар негізінен мемлекеттік құрылымдармен серіктесіп, жобаларды қаржыландырады немесе төтенше жағдайларда гуманитарлық көмек көрсетеді. Отбасылар тікелей өтініш бере алмайды.

Қалай көмек алуға болады және ақпарат қайдан табуға болады

Өтінім беру: көпшілік қорларда ресми сайттарында байланыс нысандары бар.

• Qamalladin Foundation – әр жобаға арналған Google-формалар орналастырылған.

• «Боташым» қоры – fondbotashym.com сайтында «Көмек алу» бөлімі арқылы онлайн-өтінім қабылдайды.

• «Шұғыла» қоры – өтінімдерді сайт арқылы немесе телефонмен қабылдайды.

• Қызыл Жарты Ай – балаларға жәрдемақы алу үшін құжаттарды кеңсеге тапсыру қажет.

Көмек алу шарттары: әр қордың өз талабы бар.

• «Боташым» – тек 13 жасқа дейінгі ДЦП диагнозы бар балаларға көмектеседі.

• «Дара» – ерекше балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға және олардың әлеуметтік қызметтеріне бағытталған.

• UNICEF – мемлекеттік құрылымдар арқылы жұмыс істейді, жеке өтініш қабылдамайды.
  Көптеген қорлар көмек көлемінің шектеулі екенін және барлық өтініш берушілерге бірдей қолдау көрсете алмайтынын ескертеді.

Контактілер мен ресурстар: ресми сайттар мен әлеуметтік желілерді пайдалану ұсынылады:

• «Дара» – dara.kz.

• Qamalladin Foundation – qamalladinfoundation.kz.

• «Шұғыла» – shugyla.kz.

• «Саби» – saby.kz.

• «Боташым» – fondbotashym.com.

• «Ана үйі» («Дом Мамы») – dom-mamy.kz.

• «Халық» қоры – halykfund.com.

• «Ayala» – ayala.kz.

• SOS Балалар ауылдары – sos-kazakhstan.kz.

• UNICEF – unicef.org/kazakhstan.

• Қызыл Жарты Ай – redcrescent.kz.

Қорытынды

Қазақстандағы қайырымдылық және корпоративтік қорлар отбасыларға мемлекеттік жәрдемақыларды толықтыратын маңызды қолдау көрсетеді. Олар азық-түлік, тұрмыстық тауарлар, медициналық қызмет, оңалту, білім беру және психологиялық көмек ұсынады. Әр қордың көмек түрлері мен шарттары әртүрлі болғандықтан, ресми сайттардағы ақпаратты мұқият қарап, өтінім беру ережелерімен алдын ала танысу қажет. Жергілікті әкімдіктермен, әлеуметтік қызметкерлермен және волонтерлермен байланысу да отбасыларға көмек алуда тиімді болады.