Көпбалалы отбасылар мен мүмкіндігі шектеулі баласы бар отбасыларға арналған мемлекеттік жәрдемақылар
Көпбалалы отбасыға кім жатады: Қазақстанда төрт және одан да көп кәмелетке толмаған баласы бар (немесе 23 жасқа дейінгі күндізгі бөлімде оқитын студенттері бар) отбасылар көпбалалы деп есептеледі. Мұндай отбасыларға отбасы табысына қарамастан тұрақты түрде ай сайын жәрдемақы тағайындаладыgov.kz. Жәрдемақы мөлшері бала санына қарай есептеледі. Мәселен, 2025 жылы төлем сомасы мынадай:
| Балалар саны | МРП | Шамамен (теңге) | Ескертпе |
|---|---|---|---|
| 4 | 16,03 МРП | 63 030 тг | — |
| 5 | 20,04 МРП | 78 797 тг | — |
| 6 | 24,05 МРП | 94 565 тг | — |
| 7 | 28,06 МРП | 110 332 тг | — |
| 8 және одан көп | 28,06 МРП + әр қосымша балаға 4,00 МРП | 110 332 тг + 15 728 тг (әр қосымша балаға) | 1 МРП = 3 932 тг |
Үздік ұсыныстар (Топ-3)
Мүгедектігі бар баланың отбасына жәрдемақы: Қазақстан азаматтарына және өзге де заңды түрде жәрдемақы алу құқығы бар адамдарға мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушілерге ай сайын жәрдемақы төленеді. Ол мүгедек деп танылған 18 жасқа дейінгі балаға (I тобының мүгедегі) қатысты тағайындалады. Баланы асырап алған немесе қорғаншылыққа алған отбасы да атау сәтінен бастап төлеуді алады. Атаулы жәрдемақы мөлшері республикалық бюджет бойынша белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейінің 1,61 есесіне тең – 2025 жылы 74 428 теңге. Егер бір отбасының құрамында екі және одан көп мүгедек бала болса, әр балаға бөлек жәрдемақы тағайындалады gov.kz.
Алу шарттары мен төлем мөлшері
-
Көпбалалы жәрдемақы алу шарттары: Жоғарыда көрсетілгендей, мемлекеттен көмек алу үшін отбасыда кемінде 4 бала болуы керек (бала 18 жастан аспау немесе 23 жасқа дейін студенттік оқу). Отбасы табысы шарт емес, яғни отбасының табысына қарамастан жәрдемақы төленеді.
-
Көпбалалы жәрдемақының көлемі: 4-бала – 16,03 МРП (шамамен 63 030 тг) және жоғарыда көрсетілгендей бала санына қарай өсіп отырады.
-
Мүгедектігі бар балаға жәрдемақы шарттары: Жәрдемақыны бала туып-өскен ата-ана, асырап алушы немесе қамқоршы алады. Жәрдемақы алу үшін Қазақстанда тұрақты тұруы тиіс. Жәрдемақы ресми белгіленген мерзімге (мүгедектік анықтамасында көрсетілген мерзімге) беріледі.
-
Мүгедек бала жәрдемақысының көлемі: 2025 жылдан бастап жәрдемақының мөлшері 1,61 ЕТКД-ке тең (мұндай жағдайда 74 428 теңге). Яғни жәрдемақы мөлшері алғаш берілген кезде есептеліп, балаға көрсетілген мүгедектік мерзіміне дейін өзгереді.
Аймақтық ерекшеліктер: Мемлекеттік жәрдемақы мөлшері мен шарттары Қазақстанның барлық өңірінде бірдей бекітілген, өңірлер бойынша айырмашылық жоқ. Алайда аймақтық әкімдіктер көпбалалы отбасылар мен мүмкіндігі шектеулі бала тәрбиелейтін отбасыларға жергілікті бағдарламалар аясында қосымша жәрдем (мысалы, тұрғын үй саясаты, әлеуметтік қолдау қызметтері) көрсетіп отыруы мүмкін. Бірақ негізгі ақшалай төлемдер республикалық заңмен реттеледі.
Құжат тапсыру және рәсімдеу тәртібі
Жәрдемақы алуға өтініш берудің бірнеше жолы бар:
-
Egov электрондық үкімет порталы арқылы: egov.kz сайтына тіркеліп, «Көпбалалы отбасыға жәрдемақы тағайындау» қызметін таңдап, электрондық форматта өтініш беруге болады. Бұл жағдайда өтініш цифрлық қолтаңбамен бекітіледі.
-
Ұялы байланыс абоненттік құрылғысы (проактивті қызмет): өтініш мобильді азаматтар базасына тіркелген телефон арқылы смс-хабарламамен немесе онлайн ұсынылады.
-
«Азаматтарға арналған үкімет» (ХҚКО): egov қызметіне қол жеткізу мүмкіндігі болмаса, барлық қажетті құжаттармен бірге ХҚКО-ға барып өтініш бере аласызgov.kz.
-
Банк арқылы: кейбір екінші деңгейдегі банктер ғимараттары арқылы да өтінішті автоматты түрде рәсімдеуге болады.
Қажетті құжаттар: ХҚКО-ға немесе банктерге тапсырылатын құжаттар жиынтығы: жеке куәлік (немесе цифрлық қызметтердегі сәйкестендіру құжаты), банктік шот нөмірі, отбасы құрамы туралы анықтама (әр облыста Мемлекеттік әлеуметтік көмек көрсету орталығынан беріледі), балалардың туу туралы куәліктері. Егер балалардың бірі 18-23 жастағы күндізгі бөлімдегі студент болса – оқу орнының анықтамасы, ал асырап алсаңыз – сот шешімі немесе қорғаншылық туралы құжаттар талап етіледі. Барлық құжаттың түпнұсқалары мен көшірмелері қолданыстағы нысанаға сәйкес ұсынылуы тиіс.
Рәсімдеу мерзімі: Онлайн өтініштер мен проактивті қызмет бойынша жәрдемақы тағайындау 4 жұмыс күнінде, ал ХҚКО-ға жүгінген кезде барлық құжаттар толық тапсырылғаннан кейін 7 жұмыс күні ішінде орындалады.
Бас тарту себептері және олардан сақтану жолдары
Жәрдемақы өтінішінен бас тарту немесе төлемді тоқтату себептері:
-
Құжаттардың толық болмауы: өтініш беруші талап етілген құжаттарды (туғанын растайтын құжаттар, банк шоты, отбасы құрамы анықтамасы) тапсыра алмай қалса немесе қате толтырса, өтініш қабылданбай қалуы мүмкін. Сондықтан барлық құжаттың дұрыстығы мен толықтығын алдын-ала тексеріп ұсыну қажет.
-
Балалардың жас шегінен асуы: балалар 18 жасқа толып, студенттік оқуын жалғастырмаған жағдайда (немесе 23 жасты өткенімен оқымайтын болса), көмек тоқтатылады. Яғни бала жасы бойынша жәрдемақыны тағайындау шарттары бұзылса, төлем жойылады.
-
Жалған мәлімет беру: өтінішті ресімдеу кезінде жалған не дәйексіз ақпарат бергені анықталғанда жәрдемақыны тоқтатады. Бұл – жоюдың ең ауыр себебі. Барлық деректерді шын мәнісінде көрсету керек.
-
Ата-ана құқықтары шектелген немесе жойылған жағдайда: егер ата-ананың біреуі не екеуінің де ата-ана құқығы шектелген немесе жойылса, жәрдемақы төленбейді.
-
Мүгедек баланың жағдайының өзгеруі: егер мүгедек бала қайтыс болса немесе баланы мемлекет қамқорлығына алса, төлем тоқтатылады gov.kz.
Сақтану жолдары: өтініш беру барысында талап етілген барлық құжаттарды толық жинау, деректерді мұқият толтыру керек. Заңда көрсетілетін талаптарға сай болмаған жағдайда немесе өтінішке қате жіберсеңіз, қызметкерлерден қай қажет түзетуді жасауыңыз керектігін сұрап, уақытылы орындаңыз. Жағдайлар өзгерсе (баланың жағдайы, атасының жұмысы, т.б.), уақтылы хабарласып, төлеу тоқтатылмасын.
Жиі қойылатын сұрақтар
-
Көпбалалы отбасыға жәрдемақы қанша балаға төленеді? Жәрдемақы үш балаға дейін төленбейді – төлем тек төртінші және одан кейінгі әрбір балаға тағайындалады. Ал 4 баладан асқан кезде жәрдемақы әр балаға есептеледі.
-
Жәрдемақы қанша жастан аспаған балаға төленеді? Көмек кәмелетке толмаған балаға тағайындалады. Егер бала мектеп бітіріп, қарапайым тіршілікке көшсе, төлем оның 18 жасқа толуына дейін жалғасады. Бірақ бала оқуын жалғастырып, күндізгі бөлімде студент болса, жәрдемақы 23 жасқа толғанға дейін төленедіgov.kz.
-
Отбасы табысы есепке алына ма? Жоқ. Көпбалалы отбасыларға жәрдемақы алу кезінде отбасының табысы есепке алынбайды. Баланың немесе отбасындағы мүшелердің табысы төлемнің мөлшеріне әсер етпейді.
-
Құжаттарды қалай тапсыруға болады? Жоғарыда айтылғандай, өтінішті egov.kz порталы арқылы немесе «Азаматтарға арналған үкімет» орталығына бару арқылы беруге болады. Egov порталына ЭЦҚ арқылы кіру мүмкіндігі болса, электрондық өтініш өте ыңғайлы.
-
Мүгедектігі бар бала үшін кім жәрдемақы алады және қанша? Мүгедектігі бар баланы тәрбиелейтін ата-ана, асыраушы немесе қамқоршы 18 жасқа дейін әр ай сайын жәрдемақы алады. Оның көлемі – 2025 жылы 74 428 теңге (1,61 ЕТКД). Екі және одан көп мүгедек бала болса, жәрдемақы әр балаға жеке тағайындалады.
Ақпарат көздері: Қазақстан Республикасының ресми заңдары мен Еgov және Үкімет порталы мәліметтері. Бұл ақпарат 2025 жылғы заңнамалар мен ресми деректерге негізделген.