Қазақстандағы микронесиелерді тиімді қайта қаржыландыру: банктер мен МҚҰ ұсынатын ең жақсы шарттар
Егер бірнеше несиеңіз немесе өтеу қиынға соғып кеткен ұсақ микронесие қарыздарыңыз болса, жағдайды үмітсіз деп ойламаңыз. Қазақстанда төлем жүктемесін азайтып, қаржылық ахуалды біртіндеп реттеудің тәсілдері бар. Солардың бірі – қайта қаржыландыру. Бұл мақалада микронесиелерді қалай тиімді қайта қаржыландыруға болатынын, яғни барлық қарызды уақытында жауып, «қарыз шұңқырынан» қалай құтылуға болатынын қарастырамыз.
Үздік ұсыныстар (Топ-3)
Қайта қаржыландыру дегеніміз не?
Қайта қаржыландыру – бұл қолданыстағы несиені өтеп, оның орнына тиімді шарттармен жаңа несие рәсімдеу. Яғни, қарыз алушы жоғары пайызбен немесе қысқа мерзімге алған қарызын өтеп, орнына төменірек пайызбен немесе ұзақ мерзімге жаңа несие алады. Нәтижесінде ай сайынғы төлем азайып, жалпы артық төлем (пайыздық шығын) төмендейді.
Қай уақытта қайта қаржыландыру керек?
Әр адамның жағдайы әртүрлі, бірақ мынадай кең таралған жағдайларда қайта қаржыландыру қарызды тиімдірек жабуға көмектеседі:
-
Пайыз мөлшерлемесі тым жоғары. Кейде адам өте жоғары пайызбен, қымбат комиссиялармен немесе қысқа мерзімге несие алуға мәжбүр болады. Егер қарызды өтеу қиын екенін түсінсеңіз, оны төменірек пайызбен ұзақ мерзімді несиеге ауыстырып қайта қаржыландыру пайдалы.
-
Несиелік жүктеме шамадан тыс. Үстіңізде несиелер көп болса, жаңа қарыз бермеуі мүмкін – банктер сіздің қарыздарыңыздың көптігін де есепке алады. Мұндайда бірнеше қарызды бір несиеге біріктіретін қайта қаржыландыру жақсы шешім бола алады және ай сайынғы төлемдерді азайтады.
-
Төлем мерзімін ұзарту қажет. Егер өз күшіңізбен жаба алатыныңызға сенімді болсаңыз, бірақ көбірек уақыт қажет болса, қайта қаржыландыру арқылы өтеу мерзімін ұзартып, төлем кестесін жеңілдетуге болады.
-
Төлеу қиын болып кетті. Қарыздарыңыздың ауыртпалық болғанын дер кезінде түсіну маңызды. Уақытында мойындамасаңыз, жағдай ушығып, несие тарихыңызға нұқсан келеді, үлкен қарыз жүктемесі астында қалуыңыз мүмкін. Егер несиелеріңізді төлеу шынында қиынға соқса, қайта қаржыландыру – тығырықтан шығудың бір жолы.
Микронесиені қайта қаржыландыруға бола ма?
Әрине, микронесиелерді де әдеттегі тұтынушылық несиелер сияқты қайта қаржыландыруға болады. Мұндай қызметті банктер де, микроқаржы ұйымдары (МҚҰ) да ұсынады. Алайда қарыз алушы төмендегі талаптарға сай болуы тиіс: кемінде 6 ай үздіксіз жұмыс өтілі, Қазақстан аумағында тұрақты тіркеу, жасы 18–21-ден жоғары, қолданыстағы қарыздары бойынша қарыз кешіктірімі (просрочка) болмауы және қажетті құжаттардың болуы.
Талаптар әр мекемеде әртүрлі, бірақ әдетте банктердің шарттары қатаңдау: олар сіздің несие тарихыңызды, несиелік рейтингіңізді және төлем тәртібіңізді мұқият тексереді. Есесіне банк арқылы қайта қаржыландыру пайыздық мөлшерлеме бойынша әлдеқайда төмен болады. Егер банк талаптарына сай келсеңіз, алдымен банк несиесін қарастырған жөн.
Қазақстан банктеріндегі қайта қаржыландыру шарттары
Банктер қайта қаржыландыруға әдетте несиенің үлкен сомаларын және ұзағырақ мерзім береді. Төмендегі кестеде кейбір ірі банктердің негізгі шарттары берілген (нақты шарттар сіздің жағдайыңызға байланысты өзгеруі мүмкін):
| Банк | Жылдық мөлшерлеме (ЖТСМ*) | Сома (шамамен) | Мерзім (макс) |
|---|---|---|---|
| Банк ЦентрКредит | ЖТСМ 24,4–43% | 8 000 000 ₸ дейін | 5 жыл |
| Halyk Bank | ЖТСМ 28,7–45,3% | 7 000 000 ₸ дейін | 5 жыл |
| ForteBank | ЖТСМ 21,0–46% | 8 000 000 ₸ дейін | 5 жыл |
| Еуразиялық банк | ЖТСМ 24,5–41,4% | 7 000 000 ₸ дейін | 6 жыл |
| Береке Банк | ЖТСМ 32–46% | 8 000 000 ₸ дейін | 5 жыл |
| Home Credit Bank | ЖТСМ 23,2–45,9% | 8 650 000 ₸ дейін | 5 жыл |
*ЖТСМ – жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі (несие бойынша барлық комиссиялар мен шығындарды қоса есептегендегі толық ставка). ЖТСМ мөлшеріне қарап, несие бойынша толық артық төлемді бағалауға болады.
Кестеден көріп отырғандай, банктер микронесиені қайта қаржыландыру үшін шамамен 28–45% жылдық тиімді ставкамен несие береді. Бұл МҚҰ микронесиелерінің пайызынан әлдеқайда төмен. Сондай-ақ банк сіздің төлем қабілетіңізге қарай 7–8 млн теңгеге дейін несие беруі мүмкін, бұл бірнеше ұсақ қарызды жабуға жетеді. Мерзімін 5 жылға дейін созуға болады, осылайша ай сайынғы төлем жеңілдейді.
Қазақстандағы МҚҰ-лардың қайта қаржыландыру шарттары
Микроқаржы ұйымдары (МҚҰ) арқылы қайта қаржыландыру оңайырақ қолжетімді, бірақ пайыздары жоғары. Егер банк сізге несие бермесе ғана, осындай нұсқаны қарастырған жөн. Қазір кейбір МҚҰ ірі көлемде де қарыз береді, солардың бірнешеуінің шарттары төмендегідей:
-
Freedom Finance Credit – 100 мыңнан 3,9 миллион теңгеге дейін 6–60 айға қарыз береді. Өтінім мақұлданса, ақшаны 3 күн ішінде аударады. (Freedom Finance тобына кіретін лицензияланған МҚҰ.)
-
Tengebai – 10 мың–300 мың ₸ дейін, күндік пайыз 0,01%–0,99%, мерзімі 30 күнге дейін. Талаптары: ҚР азаматы (не ықтиярхат/тұрақты тұру), ЖСН, тұрақты айлық табыс және өз атыңыздағы банк картасы болуы керек. (Бұл шағын онлайн-қарыз, негізінен қысқа мерзімді микронесие ұсынатын сервис.)
-
SwissCapital – әр клиентке жеке шартпен, бірақ ең көп 60 млн ₸ дейін 10 жылға дейін қайта қаржыландыру ұсынады. Ертерек өтегені үшін штраф жоқ. (Бұл МҚҰ үлкен сома және ұзақ мерзім беретін, банктен бас тартқан жағдайда балама ретінде қарастыруға болатын ұйым.)
-
Solva – 6 млн ₸-ға дейінгі микронесиені қайта қаржыландырып, төлеу мерзімін 5 жылға дейін ұзартуға мүмкіндік береді. (Solva – Қазақстан нарығында 2016 жылдан бері істейтін онлайн МҚҰ, қарызды бірнеше жылға береді.)
-
Займер, KMF және т.б. МҚҰ – кейбірі жария түрде шарттарын көрсетпесе де, қолдау қызметіне хабарласып, рефинанс мүмкіндіктерін білуге болады. KMF жақында толық банк мәртебесін алды (АО «KMF Банк»), сондықтан бұрынғы микронесиелерді қайта қаржыландыру бойынша арнайы бағдарламалары болуы мүмкін.
Ескерту: МҚҰ пайыздары өте жоғары болуы мүмкін (мысалы, Tengebai күніне ~1% дейін қояды, бұл жылына 300%-дан асады). Сондықтан микронесие қарызын қайта қаржыландыру үшін МҚҰ-ға жүгіну – тек банк мүлдем несие бермесе және өз қарызыңыз бойынша просрочка басталып кетпеуі үшін шара қолдану керек жағдайда қарастырылатын ең соңғы амал.
Қайта қаржыландыруды сәтті жүзеге асыру үшін кеңестер
Қайта қаржыландыруды өзіңізге барынша тиімді ету үшін мына қадамдарды ұстаныңыз:
-
Қарыз жүктемесін бағалаңыз. Жалпы қаржылық жағдайыңызды саралап, қайта қаржыландырудың қажет-қажет еместігін анықтаңыз. Кейде қайта қаржыландырудың мәні жоқ – мысалы, қарызыңыз өте аз болса немесе аяқталуға жақын болса. Ондайда жаңа несие рәсімдеп әуре болудың және артық комиссия-төлемдер шығынданудың қажеті шамалы.
-
Несиелік тарихты тексеріңіз. Жаңа несиеге өтініш бермес бұрын өзіңіздің несие тарихыңызды біліп алыңыз. Қазақстанда әр азамат жылына 1 рет несие есебін тегін ала алады. Оның жолдарын біздің «Қазақстанда кредиттік тарихыңызды қалай тегін тексеруге болады» мақаламызда сипаттадық. Егер несие тарихы нашар болса, оны жақсарту жолдарын қарастырып көріңіз (уақытылы төлем жасау, қажет болмаса жаңа өтінімдер бермеу т.б.).
-
Банк пен бағдарламаны таңдаңыз. Әр түрлі банктер мен МҚҰ ұсыныстарын салыстырыңыз: пайыз мөлшерлемесі, ЖТСМ, ең көп беретін сомасы, мерзімі, қосымша комиссиялары. Несие шарттарын мұқият оқып шығыңыз – кейде несиеге қосымша қызметтер мен сақтандыруды бірге қосады, олардан бас тартуға болады. Шығындарыңыз бен пайдаңызды алдын ала есептеңіз (бұл үшін біздің сайттағы несие калькуляторын пайдалануға болады).
-
Тиімділігін есептеңіз. Жаңа несие сізге нақты қаншалық жеңілдік әкелетінін есептеп көріңіз. Жаңа пайыздық мөлшерлеме бұрынғыдан кемінде 5-7%-ға төмен болғаны жөн, ал ең дұрысы 10-15% төмен болса. Сонда ай сайынғы төлеміңіз және жалпы артық төлеміңіз айтарлықтай азаяды. Айырмашылық 2-3%-дан аспаса, қайта қаржыландыру шығынды ақтамауы мүмкін.
-
Ескі қарыздарды жабыңыз. Қайта қаржыландыру арқылы просрочкаларыңызды жаба алмайтыныңызды ұмытпаңыз – банктер мен МҚҰ жаңа несие беру үшін басқа несиелеріңіз бойынша төленбеген қарыздарыңыз болмауын талап етеді. Сондықтан өтініш бермес бұрын барлық кешіктірілген төлемдерді жабыңыз. Әйтпесе әр өткен күн үшін өсімпұл жүреді (кейбір жағдайларда өсімпұлдардың көлемі АЕК көрсеткішіне байланысты есептеледі). Бар қарыздарыңыз реттелген соң ғана қайта қаржыландыруға кірісіңіз.
Осы қадамдарды орындау арқылы сіз микронесиелерді тиімді қайта қаржыландыру мүмкіндігін арттырасыз. Қайта қаржыландыру – қаржылық жағдайды түзеп, қарыз жүктемесін азайтудың нақты жолы. Ең бастысы – қандай несие алсаңыз да, шарттарын мұқият оқып, түсініп алыңыз. Сонда жаңа несие сіздің жағдайыңызды жеңілдетеді, және сіз барлық қарызыңыздан жоспарлы түрде құтыла аласыз.